अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाको नयाँ अध्ययनले पत्ता लगाएको छ कि कुनै समय मंगल ग्रहमा रहेको जीवनका संकेतहरू नष्ट भइसकेका छन् ।

यो खोज ग्याल क्रेटरमा अवतरण स्थलको नजिक माटो तलछटको चट्टानहरूको अध्ययन गर्दा पत्ता लागेको हो ।

गेल क्रेटर एक ताल हो जुन ३.६ अर्ब वर्ष पहिले एउटा क्षुद्रग्रहको टक्करबाट बनेको हो भन्ने विश्वास गरिन्छ ।

चाखलाग्दो कुरा के छ भने, प्रमाण गायब हुनुले जीवनको नयाँ सम्भावनालाई पनि औंल्याएको छ ।

क्ले माटोको महत्व
क्ले जीवनको उपस्थितिलाई संकेत गर्दछ । किनभने यो प्रायस् पानीको प्रभावबाट चट्टान खनिजहरूको क्षयबाट निर्माण हुन्छ ।

त्यसले जीवनको लागि महत्त्वपूर्ण पानीको भएको प्रमाणलाई देखाउँदछ। सूक्ष्मजीवहरूको अवशेषहरू पनि माटोमा सुरक्षित छन् ।

जब नासाको जिज्ञासा रोभरले त्यस्ता दुई नमूनाहरूको परीक्षण गर्‍यो, तब पत्ता लाग्यो कि एउटामा आधा खनिज मात्र बाँकी रहेको छ।

यसमा बढी फलामको अक्साइडहरू थिए जुन खियाजस्तो देखिन्थे।

टोलीले अत्यधिक नुन पानी ब्राइन यसको पछाडि हुन सक्छ भन्ने विश्वास गरिरहेको छ ।

यो माटोमा जान्छ र अस्थिर बनाउँछ । त्यसलाई बगाउँछ । जीवनका संकेतहरु पाउन गाह्रो हुन सक्छ ।

मंगल ग्रहमा पानी
मरुभूमि मात्र होइन, मंगल ग्रह पनि कहिलेकाँही सुख्खा र भिजेको अवस्थामा थियो ।

रेड प्लेनेटमा नासाको जिज्ञासा रोभरले यस्तो डाटा दिएको हो । रोभर हाल गेल क्रेटर भित्र ईओलिस मोन्स भन्ने पहाडमा छ ।

त्यहाँ प्राप्त तथ्याङकका आधारमा वैज्ञानिकहरूले रेड प्लेनेटको चट्टानको बनोट धेरै सय फिटसम्म धुलोले बनेको सम्भावना व्यक्त गरेका छन् ।

माउन्ट शार्पको तल माटो र माथिको बालुवाको थुप्रो छ, जसले आँधीहुरीका साथ स्थान परिवर्तन गर्दछ ।

अनुसन्धानकर्ताहरूले यी टिब्लाहरू सुक्खा अवधिमा आकार लिन सक्ने सम्भावना व्यक्त गरेका छन् । सोही समयमा, तले नदीको किनारबाट देख्न सकिन्छ ।

चट्टानबाट समाप्त हुँदैछ इतिहास
नासाको एम्स अनुसन्धान केन्द्रका अनुसन्धानकर्ता तथा यस अध्ययनका प्रमुख लेखक टम ब्रिस्टु यसअगाडि गेल क्रेटरको फेदमा जम्मा भएका माटोको खनिजहरू स्थिर रहेको विश्वास गर्छन् ।

अरबौं वर्षअघि त्यो गठन भएको बताइन्छ । उनी भन्छन्, ‘हामीले फेला पार्यौ कि ब्राइनले उनीहरूलाई तोडेर चट्टानको इतिहास नष्ट गर्दैछ ।’

युएईको होप ओर्बिटरले मंगलको अरोराको सब भन्दा शानदार तस्बिरहरू लिएको छ । जीवनको खोजीमा किन यो महत्त्वपूर्ण छ ?

अरोरा पृथ्वीको चुम्बक क्षेत्रको सौर्य वायुको उच्च उर्जा कणको टकरावबाट उत्पन्न प्रकाश हो । यी कणहरूले हावामा अवस्थित कणहरूमा ऊर्जा स्थानान्तरण गर्दछ र यसले प्रकाश उत्पन्न गर्दछ ।

पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्र छ, जसकारण यी अरोरा खम्बामा स्पष्ट देखिन्छन् तर मंगलमा भने त्यस्तो छैन ।

त्यहाँ यसमा चुम्बकीय क्षेत्र देखा पर्दछ र यसको केही अंशहरू अझै त्यहाँ छन् र त्यस्ता अरोरा निर्माण हुन्छन्, जसलाई भिन्न अरोडा भनिन्छ । तिनीहरू पहिले कहिल्यै देखिने प्रकाशमा देखिएको थिइएन् ।

वैज्ञानिकहरूको आशा
क्युरोसिटीमा रहेको रसायन विज्ञान र खनिज उपकरण चेमिनले मंगल ग्रहका ढुङ्गाहरू ड्रिल गरेर नमूनाहरू जाँच गर्यो ।

चाखलाग्दो कुरा के छ भने, पुरानो जीवनको प्रमाणहरू मेटाएर नयाँ जीवन उत्पन्न भएको नयाँ सम्भावना पनि देखा परेको छ ।

अध्ययनका सह लेखक र क्यालिफोर्निया ईन्स्टिच्युट अफ प्रविधिका भूविज्ञानका प्राध्यापक, जोन ग्रोजिङ्गरका अनुसार, जीवन र सम्भावनाका लागि यी ठाउँहरू उत्कृष्ट छन् भन्ने विश्वास गरिएको छ ।