म्याग्दी ।
बेनी नगरपालिका–३, मरेकका पदमबहादुर खत्रीले २१ वर्षअघि भारतीय गोर्खा सैनिकबाट सेवा निवृत्त भएर गाउँ फर्किंदा अधिकांश बासिन्दा गाउँ छाडेर सहर र विदेश जाने लहरमा थिए। परम्परागत धान, मकै, कोदो जस्ता खाद्यबालीका सट्टा सुन्तलाखेती गर्ने उनको निर्णयलाई छिमेकी र आफन्तले आलोचना गरे पनि, समयसँगै उनले सुन्तलाखेतीबाट आर्थिक क्रान्ति ल्याउन सफल भएका छन्।
खत्रीले १,५०० सुन्तलाका बिरुवा ल्याएर करिब ५०० बोट लगाउन थाले। छिमेकी र आफन्तलाई बाँडिएका बिरुवाहरूले अहिले मरेक गाउँको पहिचान सुन्तलाको पकेट क्षेत्रका रूपमा बनेको छ। गत वर्ष मात्रै रु १३ लाखको सुन्तला बिक्री गरेका खत्रीले यस वर्ष उत्पादन बढेकाले रु २० लाखसम्मको आम्दानी हुने अनुमान गरेका छन्।
मरेक र छिमेकी गाउँहरूमा सुन्तलाखेती सुरु भएपछि बसाइँसराइको क्रम रोकिएको छ। परम्परागत खाद्यबालीले ६ महिना पनि खान नपुग्ने बासिन्दाहरूले सुन्तलाखेतीबाट लाखौँको आम्दानी गर्न थालेका छन्। स्थानीय अगुवा किसान इन्द्रबहादुर थापाका अनुसार, मरेकका २० घरपरिवारले सुन्तलाखेतीबाट वार्षिक रु १ लाखदेखि २० लाखसम्मको आम्दानी गर्न थालेका छन्।
विदेशिएका स्थानीयहरू पनि सुन्तलाखेतीमा सक्रिय छन्। कतारमा तीन वर्ष काम गरेर फर्किएका कृष्णबहादुर घर्तीले यसपालि रु ६ लाख आम्दानी गरे। उनी भन्छन्, “सुन्तलाखेतीले घरव्यवहार चलाउन विदेश जानु परेको छैन।”
गत वर्ष मरेकमा रु ८० लाखको सुन्तला बिक्री भएको थियो। यस वर्ष उत्पादन दोब्बर भएकाले रु १.५० करोड आम्दानी हुने अनुमान गरिएको छ। मरेकका सुन्तला पोखरा, काठमाडौँ, र हेटौँडामा बिक्री हुने व्यापारी राजन तामाङले बताए।
सुन्तलाखेतीलाई प्रोत्साहन गर्न कृषि ज्ञान केन्द्र, प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना, र बेनी नगरपालिकाको कृषि शाखाले अनुदानमा बिरुवा वितरण, सिँचाइ सुविधा, र प्रविधि सहयोग गरिरहेका छन्। साविक भकिम्ली गाविसका मरेक, राखु, हल्लेगौडा र पानीस्वाँरालाई सुन्तलाको पकेट क्षेत्रका रूपमा विकास गरिएको छ।
बेनी नगरपालिका–३ का वडाध्यक्ष पदम पुनले सुन्तलाखेतीले मरेकका बासिन्दाको आयआर्जनमा ठूलो सुधार ल्याएको र गाउँबाट सहर जाने समस्यालाई घटाएको बताए। सुन्तलाखेतीले गाउँको विकास, रोजगारी, र आर्थिक आत्मनिर्भरता सुनिश्चित गरेको छ।
मरेकको भिरालो पाखा पहेँलपुर सुन्तलाले भरिएको छ। बगैँचाको उत्पादनले गाउँको जीवनस्तर मात्र सुधारिएको छैन, यसले ग्रामीण क्षेत्रको आर्थिक क्रान्तिको नमुना प्रस्तुत गरेको छ।
