म्याग्दी ।

मुस्ताङको ऐतिहासिक घरपझोङ किल्ला माटोको संरचनाले निर्माण गरिएको थियो र आठौँ शताब्दीको इतिहासलाई साक्षी बनाएको यो किल्ला हाल भत्किँदै नासिन थालेको छ। घरपझोङ किल्ला मुस्ताङको सदरमुकाम जोमसोम बजार नजिकै घरपझोङ गाउँपालिका–५ मा स्थित छ र यसलाई स्थानीय राज्य ‘शे–रिव’को केन्द्रका रूपमा प्रयोग गरिएको थियो। किल्लामा विभिन्न भवन र घरका भग्नावशेष अझै देखिन्छन्, जसबाट यस स्थानको ऐतिहासिक महत्त्व थाहा पाइन्छ।

माटोले बनेका संरचनाहरू अहिले जर्जर अवस्थामा छन् र यदि यसको संरक्षणमा ध्यान दिइएन भने यो ऐतिहासिक सम्पत्ति समाप्त हुने खतरा छ। ठिनीका बासिन्दा राजेन्द्र थकालीले माटोले बनेका पर्खालका अवशेष मात्र भेटिने अवस्था भएको बताए। यस किल्लाको संरक्षण गर्न सकेमा, यो भावी पुस्ताका लागि ऐतिहासिक धरोहरको रूपमा प्रस्तुत गर्न सकिन्छ र पर्यटकलाई आकर्षित गर्न पनि मद्दत हुनेछ।

घरपझोङ किल्लामा पुग्नका लागि ठिनीखोलाबाट सवारी साधनमा पाँच मिनेट र पैदलमार्गमा १० मिनेट उकालो यात्रा गर्नुपर्ने हुन्छ। किल्लाको संरक्षणका लागि घरपझोङ गाउँपालिकाले चालु आर्थिक वर्षमा दश लाख रकम विनियोजन गरेको छ। यसका साथ, किल्लालाई पर्यटनको गन्तव्यको रूपमा विकास गर्ने योजना पनि बनाइएका छन्। जोमसोम, ठिनी, स्याङ, मार्फा, र अन्य क्षेत्रहरूको दृश्यावलोकन गर्न सकिने स्थान भएकाले यो ऐतिहासिक स्थलका साथ प्राकृतिक दृश्य पनि अवलोकन गर्न सकिन्छ।

घरपझोङ किल्लाको संरक्षण र विकासका लागि स्थानीय प्रशासन र बासिन्दाले मिलेर काम गर्ने आवश्यकताको बल दिइरहेका छन्। यदि उचित संरक्षण र पूर्वाधार विकास गरिएमा, यो स्थान मुस्ताङको प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य बन्ने सम्भावना छ।