धनुषा ।
होली पर्वका अवसरमा जनकपुरधाममा आयोजना गरिने महामूर्ख सम्मेलन यस क्षेत्रको चर्चित र ऐतिहासिक परम्पराहरू मध्ये एक हो। जहाँ अरू ठाउँमा कसैलाई मूर्ख वा महामूर्ख भन्नु गालीको रूपमा लिइन्छ, जनकपुरधाममा भने आफूलाई महामूर्ख साबित गर्न उच्चपदस्थ व्यक्तित्वहरू समेत लालायित हुने गर्छन्।
प्राचीन मिथिला र मधेस प्रदेशको राजधानी जनकपुरधाममा प्रत्येक वर्ष होली पर्वको अवसरमा आयोजित महामूर्ख सम्मेलन प्रतिष्ठित कार्यक्रम मानिन्छ। मिथिला नाट्यकला परिषद् (मिनाप) द्वारा आयोजित दुई दिवसीय होरी महोत्सव अन्तर्गत महामूर्ख सम्मेलन विशेष आकर्षणको रूपमा रहने गरेको छ।
मिनापका महासचिव शैलेन्द्र मल्लिक का अनुसार यस वर्ष महामूर्खहरूको सूची तयार भइसकेको छ। हरेक वर्ष उच्च तहका बौद्धिक व्यक्तित्वहरू मध्येबाट एक जनालाई छनोट गरी महामूर्ख उपाधि प्रदान गरिन्छ। यस्तै, विभिन्न १५ प्रकारका व्यंग्यात्मक उपाधिहरू बाट समेत समाजका विशिष्ट व्यक्तित्वहरूलाई सम्मान गरिन्छ।
मिथिला नाट्यकला परिषद् (मिनाप) ले मिथिला क्षेत्रको कला, संस्कृति, भाषा, र लोकगीतको संरक्षणका लागि २९–३० वर्षदेखि होली महोत्सव आयोजना गर्दै आएको छ।
महामूर्ख सम्मेलनमा विशेष व्यक्ति छनोट गरी मिथिला क्षेत्रमा उत्पादन गरिएका तरकारीहरूको माला लगाएर सम्मान गर्ने प्रचलन छ। यस सम्मेलनले साहित्य, कला, तथा समाजका विविध क्षेत्रका व्यक्तित्वहरूलाई व्यंग्यात्मक सम्मान प्रदान गर्दै हास्य–व्यंग्यको माध्यमबाट सामाजिक चेतना फैलाउने उद्देश्य राख्छ।
जनकपुरमा होली पर्व हिन्दू र मुस्लिम समुदायबीच आपसी सौहार्दता देखाउने अवसर समेत बनेको छ। होलीको अवसरमा दुबै समुदायका युवा मिलेर पर्व मनाउने परम्परा रहेको छ।
यस परम्पराको अर्को विशेषता फागु गीतको संरक्षण हो। मिथिला क्षेत्रका ग्रामीण इलाकामा लोप हुँदै गएको फागु गीतको जगेर्नाका लागि मिनापले यो महोत्सव आयोजना गर्दै आएको हो।
महामूर्ख सम्मेलन मिथिला क्षेत्रको सांस्कृतिक तथा साहित्यिक चेतनाको अद्वितीय उदाहरण हो। हास्य–व्यंग्यको माध्यमबाट सामाजिक सन्देश दिने, परम्परागत गीत–संगीत जोगाउने, र विभिन्न व्यक्तित्वहरूलाई सम्मान गर्ने यो पर्व नेपाली समाजकै विशेष पहिचान बनेको छ।
