नेपालगञ्ज,
बाँकेका तीन स्थानीय तहले सिकलसेल एनिमिया र थालसेमियालाई उच्च प्राथमिकता दिँदै ठूलो परिमाणमा बजेट विनियोजन गरेका छन् । जिल्लाका तीन स्थानीय तहले आर्थिक वर्ष २०७९÷८० का लागि रु एक करोड २० लाख विनियोजन गरेका छन् । उक्त रकममध्ये सबैभन्दा बढी कोहलपुर नगरपालिकाले रु एक करोड र सबैभन्दा कम वैजनाथ नगरपालिकाले रु पाँच लाख बजेट विनियोजन गरेको हो । राप्ती सोनारी गाउँपालिकाले भने रु १५ लाख छुट्याएको छ ।
थारु समुदायमा फैलिँदो सिकलसेल र थालसेमियाले विकरालरूप लिएको र उनीहरुको स्वास्थ्य अवस्थादेखि आर्थिक अवस्थासमेत कमजोर भएकाले यसलाई उच्च प्राथमिकतामा राखिएको स्थानीय सरकारले बताएका हुन् । स्थानीय सरकारको नीति तथा कार्यक्रमदेखि बजेटसम्म सिकलसेल र थालसेमियालाई उच्च प्राथमिकता दिइएकाले उनीहरुको स्वास्थ्य अवस्थाप्रति स्थानीय सरकारको चासो देखिएको हो ।
खासगरी जिल्लाको कोहलपुर नगरपालिका, वैजनाथ गाउँपालिका र राप्ती सोनारी गाउँपालिकामा सो रोगलाई उच्च प्राथमिकता दिँदै बजेट विनियोजन गरिएको छ । उक्त रोगका कारण थारु समुदाय वर्षौंदेखि निजी अस्पतालमा भौतारिँदा पनि बिरामी निको नहुनाका साथै ठूलो रकम खर्च गर्न बाध्य हुँदै आएका छन् । सरकारले सिकलसेल र एनिमियाका बिरामीलाई रु एक लाखसम्म निःशुल्क उपचार गर्ने नीति ल्याए पनि लक्षित समुदायसँग पुग्न नसक्दा उपचार पद्धतिबारे बिरामी अनविज्ञ देखिएका छन् ।
जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयका अधिकृत धीरजङ्ग शाहले अहिले गाउँगाउमा पुगेर जानकारी गराउन थालिएपछि सरकारले उपचार गर्दोरहेछ भन्ने कुरा थाहा पाउन थालेका र गाउँगाउमा शिविर पनि सञ्चालन भइरहेको बताउनुभयो । तीन स्थानीय तहमा रहेका ९० प्रतिशत थारु सुमदायलाई लक्ष गरेर कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको जानकारी दिँदै उहाँले कोहलपुरमा दुई वर्षदेखि सिकलसेल र थालसेमियाको स्क्रीनिङ गरिएको उल्लेख गर्नुभयो ।
अधिकृत शाहले जिल्लाका सबै पालिकामा त्यसको खोजी नभएको जनाउदै अझै निश्चित सङ्ख्यामा बिरामी आउन नसकेको उल्लेख गर्नुभयो । वैजनाथ गाउँपालिकाका सूचना अधिकारी तप्तराज आचार्यले गाउँपालिकाका आठ वडामध्ये सबैभन्दा वढी ७ र ८ मा थारु समुदायको बाहुल्य रहेको उल्लेख गर्दै गत वर्ष पनि रु पाँच लाख बजेट छुट्याइएकोे जानकारी दिनुभयो ।
उहाँले वैजनाथमा नै स्क्रीनिङ कार्य नभएकाले कति बिरामी छन् भन्ने निश्चित नभएको उल्लेख गर्दै सबै बिरामी भेरी अस्पताल र नेपालगञ्जमा जाने गरेको बताउनुभयो । कोहलपुर नगरपालिकाका सिकलसेल प्रमुख शिव गौतमले नगरपालिकामा अहिलेसम्म ४३ सिकलसेल र १८ थालसेमियाका बिरामी रहेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले सिकलसेलका ७९४ बाहक र थालसेमियाका लक्षण देखिएका १४६ जना भएको बताउनुभयो । पन्ध्र वडा रहेका नगरपालिकाको ६ र ७ मा सबैभन्दा बढी सिकलसेल र थालसेमियाका बिरामी छन् ।
राप्ती सोनारी गाउँपालिकामा अहिलेसम्म २३ जना सिकलसेल एनिमियाका बिरामी फेला परेका छन् । स्वास्थ्य कार्यालयले राप्तीसोनारीमा आयोजना गरेको स्क्रीनिङ शिविरमा ५७२ को रगतको नमूना जाँच गर्दा ९६ सिकलसेल तथा थालसिमियाका बिरामी तथा बाहक फेला परेका थिए । तीमध्ये ५८ सिकलसेल बाहक भेटिएका थिए । त्यस्तै बिटाथालसेमिया बाहक ३३ फेला परेका थिए । अहिले रोग नदेखिए पनि तिनबाट जन्मेको बच्चामा रोग सर्न सक्नेलाई ‘बाहक’भनिएको छ । अहिलेको पुस्तामा रोग देखिएको छैन तर उसका सन्तानमा रोग देखिन सक्नेलाई बाहक भन्ने गरिएको हो । सिकलसेल र थालसेमियाको स्क्रीनिङ कार्य जारी रहेकाले सो रोगका बिरामी अझै बढ्ने अनुमान गरिएको स्थानीय तहले जनाएका छन् । –युवराज पाण्डे
